De publicatie van de Regiobeelden in juli 2023 hebben we aangegrepen voor een korte vergelijking van de vier Regiobeelden uit de regio van ZWconnect. Zo krijgen we een beeld van de toekomstige acties en prioriteiten op het gebied van de arbeidsmarkt. De arbeidsmarktkrapte wordt in alle Regiobeelden terecht genoemd als prioriteit. Meer aandacht zou bijvoorbeeld in latere updates nog besteed kunnen worden aan het trekken van eerste conclusies en het besteden van meer aandacht aan de relevante samenwerkingsverbanden. Via de samenwerkingsverbanden, en aan te sluiten bij de aanwezige projecten, kunnen we als regio optimaal gebruik van de al aanwezige kennis en ervaring.
Als de huidige arbeidsmarkttekorten wel één ding tonen, is dat een extra regionale impuls wenselijk is. Werkgevers ervaren deze tekorten door onder andere langdurig openstaande vacatures, een stijgende werkdruk en een groeiende inzet van zzp’ers. Onder de noemer van het Integraal ZorgAkkoord (IZA) is afgesproken dat per regio gewerkt wordt aan de toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit van de zorg, nu en in de toekomst. De basis van de (financiële) impuls wordt gevormd door het Regiobeeld waarin de feitelijke situatie in kaart wordt gebracht per zorgkantoorregio en per netwerk acute zorg (ROAZ regio). Inmiddels zijn voor alle subregio’s binnen de regio van ZWconnect, Zuid-Holland Noord, Midden Holland, Haaglanden en Westland Schieland Delfland, de Regiobeelden gepubliceerd. Tijd voor een update.
In de tabel hieronder wordt een korte, eerste vergelijking gemaakt van de vier Regiobeelden ‘uit’ onze regio. Dit zijn de Regiobeelden van de zorgkantoorregio’s Zuid-Holland Noord, Midden-Holland, Haaglanden en Westland Schieland Delfland. Bij deze vergelijking focussen we vooral op de arbeidsmarkt; het aandachtsgebied waarin werkgevers, onderwijs en andere partijen binnen ZWconnect samenwerken om mooie projecten op het gebied van instroom, opleiden en behoud vorm te geven. Zie onze website voor een overzicht van deze projecten.
Tabel: Vergelijking Regiobeelden op het gebied van de arbeidsmarkt, op basis van 4 categorieën in Regiobeelden (zorggebruik, zorgaanbod, samenwerking, conclusies)
| Vergelijking op het gebied van de arbeidsmarkt | Aandachtspunten? Kansen? | |
| 1. (verwacht) zorggebruik en/of zorgvraag | Krijgt veel aandacht in alle regiobeelden; de problematische relatie tussen stijgend zorggebruik en dalend arbeidspotentieel wordt benoemd. | Welke keuzes worden gemaakt bij een stijgende zorgvraag in alle branches? |
| 2. (verwacht) zorgaanbod | Personeelstekorten, nu en in de toekomst, krijgen in ieder Regiobeeld aandacht. Zo krijgt het knelpunt ‘wachttijden’ veel aandacht en wordt het ook in relatie gebracht met het personeelstekort. “Bij het huidige personeelstekort (4,6 procent in 2021) zijn de wachtlijsten in de GGZ, Medisch Specialistische Zorg en voor Verpleeghuizen hoger dan het landelijk gemiddelde (regio Midden-Holland)”. Zoals eerder aangegeven wordt voor de verwachte personele situatie gebruik gemaakt van het Prognosemodel Zorg en Welzijn, inclusief differentiatie van de relatieve tekorten per branche. Daarnaast wordt ook aandacht besteed aan vrijwilligers via het afnemende mantelzorgpotentieel. Het mantelzorgpotentieel omvat de ontwikkeling van het aantal 50- t/m 64-jarige mantelzorgers per 85-plusser. | De steeds grotere inzet van zzp’ers wordt door zorg- en welzijnswerkgevers ook als problematisch ervaren en zou meer aandacht verdienen in de analyses. De gevolgen van het afnemend mantelzorgpotentieel – vooral in relatie tot de toenemende arbeidsmarktparticipatie – is één van de onderwerpen die meer aandacht verdient. In het Regiobeeld Westland Schieland Delfland worden per type zorggebruik de potentiële analysethema’s aangegeven. |
| 3. regionale samenwerking | De partners worden benoemd. | Een kans ligt in het toevoegen van een diepgaandere beschrijving van alle samenwerkingsverbanden (incl. aandachtsgebieden, activiteiten/projecten), zodat het wiel niet opnieuw wordt uitgevonden. |
| 4. conclusies op basis van het Regiobeeld | Personeelsgebrek wordt genoemd als (potentiële) reden waardoor zorgbehoefte niet kan worden ingevuld. Mogelijk het meest expliciet is hierbij de regio Haaglanden die aangeeft dat voldoende goed gekwalificeerd personeel een belangrijke randvoorwaarde is voor het oplossen van alle prioritaire opgaven waaraan nu al gewerkt wordt in de regio. | Een kans ligt bij de vertaalslag van het Regiobeeld naar het Regioplan, waar bij het optimaal gebruik maken van de aanwezige activiteiten de grootste kans ligt. |
Als de (verwachte) regionale situatie in het Regiobeeld in kaart is gebracht, dan wordt op basis daarvan gekeken naar de prioritaire opgaven in het Regioplan (zie paragraaf 6: Bronnen). Met behulp van de al in kaart gebrachte gegevens in het Regiobeeld moet de Nederlandse Zorgautoriteit nagaan of de regionale afspraken voldoende scherp zijn om de opgave te realiseren. Om dit mogelijk te maken, moeten de Regiobeelden aan verschillende criteria voldoen. De vier categorieën van criteria zijn:
1. (verwacht) zorggebruik en/of zorgvraag
2. (verwacht) zorgaanbod
3. regionale samenwerking
4. conclusies op basis van het Regiobeeld
Op basis van deze categorieën vindt in bovenstaande tabel de vergelijking plaats. Vanuit haar kennis over de (regionale) arbeidsmarktprognoses heeft ZWconnect namens haar leden input geleverd op het terrein van de arbeidsmarktprognoses. Naast aandacht voor de prognoses staat in de criteria dat onder het punt (verwacht) zorgaanbod ook aandacht besteed moet worden aan de huidige knelpunten. Juist hier zou nog meer aandacht aan besteed kunnen worden, waardoor mogelijk ook beter conclusies getrokken kunnen worden. Overall is zichtbaar dat de aanwezige samenwerkingsverbanden meer aan bod kunnen komen. Positief is dat voor de regio Haaglanden niet alleen het Regiobeeld is gepubliceerd, maar ook de update vanuit Zoetermeer 2025 en een rapportage over het voorkomen van dementie van Vereniging Transmurale zorg. Andere kansen liggen bijvoorbeeld in de vierde categorie van criteria. In de conclusies van het Regiobeeld wordt duiding gegeven aan de feitelijke informatie en vormt daarmee een ‘opstapje’ voor het Regioplan.
Een algemeen punt is dat het Regiobeeld en Regioplan beiden een middel zijn en geen doel op zich. Hierbij is het opstellen van beide documenten een lerend proces waarbij de onderwerpen regionaal bepaald worden. De inhoud is dus, binnen de gestelde criteria, vrij in te vullen. In de loop van de tijd kan informatie toegevoegd of verwijderd worden. Niet alle data is op dit moment ook al beschikbaar. In het Regiobeeld van Westland Schieland Delfland wordt ook specifiek aangegeven aan welke analyses nog aandacht wordt besteed. Zo wordt in de paragraaf Jeugdhulp in het Regiobeeld aangegeven dat toekomstige analyses gepland zijn op het gebied van tevredenheid en werkdruk medewerkers en het effect van preventieve maatregelen op het gebied van leefstijl.
Naast de Regiobeelden per zorgkantoorregio zijn ze ook geschreven voor de netwerken van de acute zorg, de ROAZ-beelden. Het Regiobeeld voor Netwerk Acute Zorg West is
hier te vinden.
Zoals eerder aangegeven, is de feitelijke beschrijving van de regionale situatie in het Regiobeeld slechts een eerste stap op weg naar een toekomstbestendige zorg. Uiteindelijk zullen alle inspanningen moeten leiden tot concrete projecten en acties waarin daadwerkelijk stappen worden gezet. ZWconnect is met de regionale netwerken transmurale zorg en Netwerk Acute Zorg West in gesprek om concreet acties op het gebied van de arbeidsmarkt, instroom, doorstroom en behoud, te ontwerpen. Zo zorgen we ervoor dat in onze regio de samenwerking op een efficiënte manier vormgegeven blijft worden. Mocht u hier meer over willen weten dan horen wij dat graag!
Als basis van de transformatieplannen in het Integraal ZorgAkkoord (IZA) waarin de toekomstige kwaliteit, doelmatigheid en efficiency van zorg centraal staat, ligt de beschrijving van de feitelijke situatie in het Regiobeeld. Op basis van de situatieschets wordt het Regiobeeld met de prioritaire opgaven geschreven.
Hiermee wordt nadrukkelijk focus aangebracht; het streven is om te komen tot een beperkt aantal opgaven waar de risico’s het grootst zijn dat de toegankelijkheid, betaalbaarheid en de kwaliteit van zorg in het geding komen. Onze regio bestaat uit vier zorgkantoorregio’s, namelijk Zuid-Holland Noord, Midden Holland, Haaglanden en Westland Schieland Delfland.
"*" geeft vereiste velden aan
