Blijf op de hoogte!
Meld je aan voor onze e-mail nieuwsbrief
"*" geeft vereiste velden aan
Menu
De afgelopen vier maanden zien we een daling van het aantal zelfstandigen in de zorg. Overheid, zorgbranches en zorgverzekeraars werken al langer samen om een betere balans in de zorg- en welzijnssector te creëren tussen zelfstandigen en medewerkers in loondienst. De handhaving op schijnzelfstandigheid die de Belastingdienst vanaf 1 januari 2025 is gestart lijkt effect te hebben. In geen enkele andere sector daalde het aantal zelfstandigen de afgelopen maanden zo sterk. De daling verschilt per zorgbranche. In dit artikel laat Hanne Wiegman, directeur van ZWconnect, haar licht schijnen op deze trend.
Dit artikel is geschreven door Sonja Pennings van het UWV.
“Werken in de zorg is hartstikke mooi en leuk”, aldus Hanne. “Goede zorg is bovendien een cruciale basisvoorziening in de samenleving. Het is belangrijk dat deze goed functioneert en zelf gezond is. Door het stijgende aantal zzp’ers in de zorg zagen we als werkgeversvereniging juist daarin extra uitdagingen: minder effectieve en kwalitatieve zorg en een grotere druk en ontevredenheid bij zorgmedewerkers in loondienst. Het is belangrijk dat er een goed evenwicht bestaat tussen vast personeel en zzp’ers. ZWconnect spant zich in om werkgevers in de zorg- en welzijnsector daarin te helpen, te ondersteunen en te inspireren.”
De afgelopen jaren kwamen er veel zzp’ers (zelfstandigen zonder personeel) bij in de zorg. Volgens UWV gaat het in Haaglanden om een stijging van 11.300 in 2017 naar maar liefst 20.300 in 2024. Dat is een stijging van 80 procent. De redenen voor het zzp-schap zijn divers. Belangrijke zaken die worden genoemd zijn: meer vrijheid om zelf te bepalen hoeveel en wanneer je werkt en werk en privé beter kunnen combineren.
“Zorg, zeker de langdurige zorg, is geen project. Daar wil je vaste medewerkers voor hebben die continuïteit bieden in de zorg die nodig is, voor de cliënt of patiënt én voor de collega’s. Telkens weer een nieuw gezicht is vervelend en soms zelfs onwenselijk voor het welzijn van een cliënt. Bovendien is het voor collega’s niet motiverend. Zij blijven mensen inwerken en kunnen niet samen bouwen aan een team. Daarnaast is het ingewikkelder om te achterhalen of een zzp’er de juiste diploma’s, kennis en ervaring heeft. Dat is een risico voor de kwaliteit van de zorg”, geeft Hanne aan.
Sinds november 2024 is er een kentering te zien. Volgens cijfers van de Kamer van Koophandel (KVK) is de laatste 4 maanden het totaal aantal zzp’ers in de zorg met 3.500 gekrompen. Daarmee heeft de zorgsector de grootste afname van het aantal zzp’ers. In de verpleging, verzorging en thuiszorg (VVT) was de daling het grootst (-5 procent). Ook in de gehandicaptenzorg stopten veel zelfstandigen.
“Vanaf 1 januari 2025 handhaaft de Belastingdienst strenger op schijnzelfstandigheid. In Haaglanden was er sprake van een grote toename van het aantal zzp’ers sinds 2017 van 97.500 naar 140.700. De sector Zorg en Welzijn was daarbij een van de grootste stijgers met 80% van 11.300 zzp’ers naar 20.300 zzp’ers. We verwachten dat er door het strenger optreden heel wat zzp’ers in dienst komen van zorgorganisaties. Voorlopig schatten we voorzichtig in dat dit er 1.000 zullen zijn in de komende 3 jaar. Hoe het verder uitpakt, is uiteindelijk afhankelijk van bijvoorbeeld de handhavingseffectiviteit en de keuze van zzp’ers.”
Ook ZWconnect ziet een daling van zzp’ers in de zorg. Niet alleen omdat zzp’ers stoppen, maar ook omdat de zorginstellingen zélf geen risico willen lopen en de werkrelatie met zzp’ers opzeggen.
“Veel leden hebben per 1 januari of per 1 april zzp’ers rigoureus de deur gewezen of zijn daar veel kritischer in geworden. Tegelijkertijd heeft de zorg te maken met grote krapte en willen we mensen met hart voor de zorg behouden én aantrekken. Daarom moeten we naar onszelf kijken: hoe is deze situatie ontstaan? Misschien zorgden we niet goed voor onze zorgmedewerkers, luisterden we niet genoeg. We denken dat daar een van de sleutels ligt, in anders werken, anders roosteren en ontregelen in de zorg”, vertelt Hanne.
De daling van zzp’ers is goed nieuws voor de continuïteit in de zorg áls zzp’ers vervolgens in loondienst gaan bij een zorgorganisatie. Dat laatste is niet altijd het geval en dan maakt de terugloop van zzp’ers het op korte termijn nog moeilijker om roosters rond te krijgen. Bovendien mag goed zorgpersoneel niet verloren gaan. De vraag naar hen is nog steeds erg groot. Daarom ondersteunt en ontwikkelt ZWconnect verschillende initiatieven om de balans tussen vaste medewerkers en zelfstandigen te verbeteren.
“Een ideale balans tussen vast personeel en zelfstandigen is niet uit te tekenen. Dat verschilt per zorgbranche of zelfs per afdeling. Langdurige zorg is in ieder geval geen tijdelijk werk, snel opschalen of afschalen is er niet bij. Dan is belangrijk dat er meer vaste zorgmedewerkers zijn. Met het antwoord op de vraag ‘waarom word je zzp’er in de zorg?’ kijken we daarom hoe we medewerkers de zzp-voordelen kunnen bieden maar dan in loondienst. Dan kun je denken aan: meer werken, minder werken, minder registratie, betere werk-privé balans of meer variëteit in het werk. Kortom: meer flexibilisering en maatwerk in het werk”, laat Hanne weten.
Er zijn verschillende initiatieven om werken in de zorg aantrekkelijk te maken én te houden. Bij zorgorganisaties zijn er projecten om meer samen te werken. Zo experimenteren de Haagse ziekenhuizen bijvoorbeeld met een gezamenlijke pool van zorgmedewerkers. Er zijn ook verschillende zij-instroomtrajecten. Om mensen enthousiast te maken en ze een springplank te geven naar een baan in de zorg is er in januari 2025 een ´Ontdekdezorg &welzijn shop´ geopend in Leiden en de eerste resultaten zijn veelbelovend. Daarom zijn er twee extra vestigingen in Alphen aan den Rijn en Lisse geopend. Hanne laat weten dat er samen met partners hard wordt gewerkt om ook vestigingen in Den Haag en Zoetermeer te openen. UWV is één van de partners in deze samenwerking.
“Bij UWV zit veel expertise. Aan de ene kant om het talent van het individu te zien, te onderzoeken en te matchen op een passende baan bij een passende organisatie. Aan de andere kant om samen met werkgevers een passende oplossing te vinden om mensen te plaatsen met maatwerk én om te kijken naar een andere inrichting van het werk door bijvoorbeeld jobcarving of jobcrafting te onderzoeken. Daarom is UWV een fijne partner in de shop”, sluit Hanne af.
Wil je meer weten over dit onderwerp? Lees dit artikel over de huidige status van de zzp-wetgeving.
"*" geeft vereiste velden aan
