Acht toekomstbeelden en hun impact op het arbeidsmarkttekort

Momenteel wordt in 2033 een landelijk tekort verwacht van 231.700 werknemers (dit is inclusief kinderopvang). Om de tekorten te beperken zijn er impactvolle maatregelen nodig.

Eind mei heeft Rebel Group in opdracht van het onderzoeksprogramma Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn (AZW) een rapportage opgeleverd waarin acht verschillende ‘voorstelbare’ (oftewel positief realistisch) scenario’s van de sector worden geschetst. In dit artikel nemen we deze toekomstbeelden graag met je door.

Achtergrond

“Om beleidsbepalers te ondersteunen bij toekomstige keuzes over het arbeidsmarktbeleid, wil AZW graag inzicht bieden in ‘voorstelbare’ scenario’s over de arbeidsmarkt Z&W in 2033. Die scenario’s moeten ‘beleidsarm’ zijn: beschouwend, zonder beleidsopties of -advies”, zo licht AZW toe. In de rapportage is beredeneert welk effect een scenario kan hebben op bijvoorbeeld instroom, uitstroom en de deeltijdfactor. De effecten hiervan op het verwachtte personeelstekort zijn doorgerekend aan de hand van het prognosemodel.

Om een voorbeeld te noemen: in het scenario ‘Anders werken’ verwachten ze dat als zorgpersoneel in 2033 nog 22% van hun tijd bezig is met administratieve zaken (in plaats van de 25,2% tot 41,9% die het in 2020 was) dit zorgt voor een hogere arbeidsproductiviteit waardoor het personeelstekort minder groot is in 2033. Verder wordt ook per scenario benoemt welke randvoorwaarden en risico’s er zijn om in een toekomstscenario te kunnen komen.

De toekomstscenario's

1. Anders werken: taakherverdeling en minder administratieve lasten voor Zorg en Welzijn personeel. Kan landelijke verwachte tekorten in 2033 met 47% terugdringen tot 122.300 tekorten.
2. Toepassing technologische innovaties. Kan landelijke verwachte tekorten met 40% doen afnemen tot 139.600 tekorten.
3. Aantrekkelijk werk: meer aandacht de voorkeuren en wensen Zorg en Welzijn personeel. Kan landelijke verwachte tekorten met 35% terugdringen tot 150.200 tekorten.
4. Informele zorg en ondersteuning: grotere rol voor informele zorg. Kan landelijke verwachte tekorten met 14% doen afnemen tot 199.900 tekorten.

5. Reablement: Mensen blijven zelfstandig, “zorgen dat in plaats van zorgen voor”. Kan landelijke verwachte tekorten met 12% terugdringen tot 204.200 tekorten.
6. Onderwijs: modulair en competentiegericht onderwijs zodat men sneller en breder inzetbaar is. Kan landelijke verwachte tekorten met 10% terugdringen tot 208.900 tekorten.
7. Preventie: Gezondheid bevolking verbeteren en zorg voorkomen/op de lange baan schuiven. Kan landelijke verwachte tekorten met 9% terugdringen tot 210.000 tekorten.
8. Domeinoverstijgend samenwerken: Formele en informele zorg werkt samen rondom één cliënt of gebied. Kon niet worden doorgerekend omdat de effecten te onduidelijk waren.

Reflectie

Zelfs als alle scenario’s worden waargemaakt, wat niet realistisch/haalbaar is, dan blijven er alsnog substantiële tekorten bestaan. Het rapport waarschuwt dat de personeelstekorten alleen volledig kunnen worden opgelost door impopulaire beleidskeuzes te maken. Ook is het belangrijk om impactvolle keuzes te maken en niet ‘van alles een beetje’, omdat dit veel van personeel vraagt terwijl impact beperkt blijft.

Er zit overlap tussen de scenario’s. Het zal niet zo zijn dat de personeelstekorten 87% kleiner zullen zijn in 2033 dan nu wordt verwacht als we volledig inzetten op ‘Anders werken’ en ‘Toepassing technologische innovaties’. Verder kan een scenario nodig zijn om een ander te realiseren. Daarom zijn samenhangende scenario’s gebundeld tot drie verschillende ‘toekomstbeelden’:

Toekomstbeeld 1 – Sterker als samenleving: Het voorkomen van zorg- en welzijnsgebruik door inzet van de samenleving. Kan landelijke verwachte tekorten terugdringen met 37% tot 130.000 tot 160.000 tekorten.

Toekomstbeeld 2 – Focus op functioneel: Organiseer anders zodat medewerkers zich meer kunnen richten op hun kerntaak. Kan landelijke verwachte tekorten terugdringen met 48% tot 109.000 tot 133.000 tekorten.

Toekomstbeeld 3 – Power to the professional: (her)waarderen en ontzorgen van zorg- en welzijnspersoneel. Kan landelijke verwachte tekorten terugdringen met 63% tot 77.000 tot 94.000 tekorten.

Nieuws

Programmamanager aan het woord: Afke Dappers


In dit artikel stellen wij zes vragen aan de programmamanager van de regio Midden-Holland: Afke Dappers.

‘Bezuinigingen VWS vergroten in 4 jaar tijd het personeelstekort met 100.000 mensen’


RegioPlus maakt zich grote zorgen over de nadelige gevolgen voor het opleiden, instromen en behouden van medewerkers.

Stichting Team Toekomst en Bekwaam is inzetbaar winnen Impactmakerprijs


Vijf initiatieven maakten dit jaar kans op de Impactmakerprijs voor de meest inspirerende en impactvolle beweging binnen de sector.

Blijf op de hoogte!

Meld je aan voor onze e-mail nieuwsbrief

"*" geeft vereiste velden aan

Naam:*